SƠ LƯỢC VỀ KIẾN TRÚC ĐÌNH PHƯỚC HƯNG
- Sân đình
- Sân đình khá rộng được lót bằng gạch tàu từ ngoài vào lần lượt là cổng đình, cột cờ, bàn thờ Thần Nông.
- Cổng đình
- Như đã thấy ở ảnh trên, cổng đình Phước Hưng tuy nhìn thấy khá là đơn giản nhưng có những chi tiết vô cùng công phu, cổng đình được xây bằng bê tông cốt thép theo kiểu “tam quan môn”, có 4 trụ đứng trên đầu mỗi trụ có 1 hoa sen, trên cửa ở giữa đề 2 chữ nỗi là Phước Hưng (福興) có 2 bông trang trí và nhiều mảnh gạch 2cm ghép lại thành nền, dưới đó là bông gió bằng gốm, 2 trụ giữa có 2 con dơi ngậm đồng tiền đầu liễn, dưới đó là câu đối liễn là: 福德門前同安樂, 興隆户内享昇平 (phiên âm: Phước đức môn tiền đồng an lạc, Hưng long hộ nội hưởng thăng bình. Nghĩa là: Phước đức trước cửa cùng an lạc, phồn thịnh trong nhà hưởng thái bình). 2 trụ ngoài được trang trí bằng nhiều hoa văn nổi.
- Cột cờ
- Cột cờ được treo cờ tổ quốc ngoài ra còn có các cột cờ nhỏ treo cờ của đình vào các dịp tế lễ, chủ yếu là cờ ngũ sắc và cờ ngũ sắc có thêu chữ đình Phước Hưng bằng chữ nho và chữ quốc ngữ.
- Bàn thờ Thần Nông
- Bàn thờ Thần Nông của đình Phước Hưng có mặt ngoài là con Long mã phù Hà đồ, và 2 con hổ chầu. Phía trong là bàn thờ Thần Nông và ông Huỳnh Đế.
- Võ ca
- Phần võ ca của đình là nơi diễn ra phần lễ là Hát bội để cúng thần và phần văn nghệ để phục vụ người dân đến chiêm bái. Đoàn hát (Bội) sẽ chọn những tuồng tích có ý nghĩa thiết thực để diễn, thông qua đó để giáo dục con người về đạo đức, nhân cách sống, tu nhân tích đức, dũng cảm yêu nước, và cũng cho người dân biết được lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Mặt ngoài của võ ca được điểm tô rất tỉ mỉ, tinh tế với nhiều màu sắc mang nhiều giá trị nghệ thuật xưa. Với tổng cộng là 6 cột 5 mặt, trong đó có 1 mặt đại, 2 mặt trung và 2 mặt tiểu.
- Mặt đại: của võ ca với mặt trên được đắp nổi 3 chữ 上等祠 (thượng đẳng từ) bằng nền vàng chữ đỏ, mặt dưới được đắp nổi 3 chữ quốc ngữ là ĐÌNH PHƯỚC HƯNG với chữ vàng nền đỏ. Phần dưới máng xối được trang trí bông gió gốm, hoa văn đắp nổi, cửa song sắt và gạch bông 10x10cm và 20x20cm.
- Mặt trung: Mặt trung bên trái võ ca (từ trong nhìn ra) mặt trên được đắp nổi 3 chữ 大有年 (đại hữu niên) bằng nền vàng chữ đỏ, phía dưới được vẽ cảnh sơn thủy yên bình. Phần dưới máng xối là cửa song sắt, Phần dưới máng xối được trang trí bông gió gốm, hoa văn đắp nổi, cửa song sắt và gạch bông 10x10cm và 20x20cm. Mặt Trung bên phải được đắp nổi 3 chữ 昇平世 (thăng bình thế) bằng nền vàng chữ đỏ phần dưới y như mặt trái.
- 2 Mặt tiểu võ ca phần trên được vẽ cảnh sơn thủy, phần dưới được trang trí hoa văn nổi, dưới đó là cửa sổ, dưới cửa sổ là chậu hoa.
- 6 cột của đình mỗi đầu cột được đặt 1 con sư tử gốm màu xanh lam và trắng, được trang trí gạch bông 20x20cm xếp hình thoi từ trên xuống đụng máng xối, phần dưới máng xối thì được vẽ các loại cây (đào, mai, lan, cúc, trúc, tùng) phần dưới máng xối được đắp nổi dơi ngậm tiền và dưới đó là cặp câu đối lần lượt là 拔幟雄威千古頌 (bạt xí hùng oai thiên cổ tụng), 超格勇畧萬春傳 (siêu cách võng lược vạn xuân truyền); 福智栽培疆土越 (Phúc trí tài bồi cương thổ việt), 興才建築地輿南 (hưng tài kiến trúc địa dư nam). Dưới đuôi mỗi tấm liễn được chặn bằng 1 tấm gạch bông 20x20cm đặt vuông. 2 cột bìa ngắn hơn và mỗi cột được dán gạch bông cổ điển 20x20cm xếp hình thoi từ trên xuống.
- Mặt trong của võ ca là 1 không gian kín và rộng gồm có 3 gian và 4 trụ, mỗi trụ được vẽ 1 con rồng quấn quanh được gọi là long vấn, ở ngoài hàng 3, gian giữa của võ ca được đặt 1 bàn dài dùng để các hương chức cùng người dân địa phương hội họp, bàn bạc. Ngoài ra, gần cửa võ ca còn để trống, chiêng, mỏ. Bên trái là 1 bộ ngựa (giường), gần võ quy là hình ảnh và lịch sử của ông Ngọc hầu, trước đó là 1 bàn án đặt ảnh lụa nổi hình bác Tôn và bác Hồ.
- Võ quy (thảo bạc)
- Võ quy hay còn gọi là thảo bạc vì nơi đây là nơi hương chức bàn bạc, làm việc, nhưng nay nơi võ quy được thờ nghi ngoại gọi là “đông hiến, tây hiến, và trăm quan” ở sau lưng bàn trăm quan gọi là “ván tế”, là nơi đặt, để đồ cúng của người dân muốn cúng cho thần. Võ quy của đình Phước Hưng có lối xây dựng hết sức đặc biệt, với dạng 2 nhà đối mặt nối mái là dạng nhà hình chữ công 工 ít thấy ở các đình khác trên địa bàn.
- Chánh điện
- Chánh điện là nơi thờ đức Thành hoàng cùng các vị chi thần. Chánh điện ở đình Phước Hưng từ trên xuống gồm có cổ lầu, mái nhị cấp, lòng đình.
- cổ lầu là 1 không gian rộng ở trên cao, Đình Phước Hưng có phần cổ lầu khá thấp nên từ ngoài nhìn vào sẽ chỉ thấy mỗi phần mái của cổ lầu, và cổ lầu ở đình làm bằng khung gỗ, mái ngói âm dương, trên mái là tượng gốm song long chầu nhựt, dưới mái được gắn cửa kính để tạo ánh sáng cho trong chánh điện.
- Phần mái nhị cấp ở đình Phước Hưng được uốn cong khéo léo và đắp chân tượng hình đao ở phần đuôi có gắn hoa văn mây trắng, ở giữa mái trên và mái dưới được vẽ hoa văn bát bửu, các loài hoa cây, chim thú...
- Phần lòng đình khi xưa có 3 gian và 2 hành lang đi thẳng ra phía sau, sau này khi đình xây lại đã sáp nhập 2 hành lang vào, tạo ra không gian rộng hơn xưa. Phần trong chánh điện là nơi tờ tự chính của đình với tổng cộng 10 ngôi thờ gồm: bàn thờ Thần, tả ban, hữu ban, tiền hiền, hậu hiền, tiền hương chức, hậu hương chức, liệt sĩ, tiên sư, bàn hội đồng.
Nguồn: từ hiện trạng đình, tiền hậu hương chức.
# SƠ LƯỢC VỀ KIẾN TRÚC ĐÌNH PHƯỚC HƯNG
- Sân đình
- Sân đình khá rộng được lót bằng gạch tàu từ ngoài vào lần lượt là cổng đình, cột cờ, bàn thờ Thần Nông.
- Cổng đình
- Như đã thấy ở ảnh trên, cổng đình Phước Hưng tuy nhìn thấy khá là đơn giản nhưng có những chi tiết vô cùng công phu, cổng đình được xây bằng bê tông cốt thép theo kiểu “tam quan môn”, có 4 trụ đứng trên đầu mỗi trụ có 1 hoa sen, trên cửa ở giữa đề 2 chữ nỗi là Phước Hưng (福興) có 2 bông trang trí và nhiều mảnh gạch 2cm ghép lại thành nền, dưới đó là bông gió bằng gốm, 2 trụ giữa có 2 con dơi ngậm đồng tiền đầu liễn, dưới đó là câu đối liễn là: 福德門前同安樂, 興隆户内享昇平 (phiên âm: Phước đức môn tiền đồng an lạc, Hưng long hộ nội hưởng thăng bình. Nghĩa là: Phước đức trước cửa cùng an lạc, phồn thịnh trong nhà hưởng thái bình). 2 trụ ngoài được trang trí bằng nhiều hoa văn nổi.
- Cột cờ
- Cột cờ được treo cờ tổ quốc ngoài ra còn có các cột cờ nhỏ treo cờ của đình vào các dịp tế lễ, chủ yếu là cờ ngũ sắc và cờ ngũ sắc có thêu chữ đình Phước Hưng bằng chữ nho và chữ quốc ngữ.
- Bàn thờ Thần Nông
- Bàn thờ Thần Nông của đình Phước Hưng có mặt ngoài là con Long mã phù Hà đồ, và 2 con hổ chầu. Phía trong là bàn thờ Thần Nông và ông Huỳnh Đế.
- Võ ca
- Phần võ ca của đình là nơi diễn ra phần lễ là Hát bội để cúng thần và phần văn nghệ để phục vụ người dân đến chiêm bái. Đoàn hát (Bội) sẽ chọn những tuồng tích có ý nghĩa thiết thực để diễn, thông qua đó để giáo dục con người về đạo đức, nhân cách sống, tu nhân tích đức, dũng cảm yêu nước, và cũng cho người dân biết được lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Mặt ngoài của võ ca được điểm tô rất tỉ mỉ, tinh tế với nhiều màu sắc mang nhiều giá trị nghệ thuật xưa. Với tổng cộng là 6 cột 5 mặt, trong đó có 1 mặt đại, 2 mặt trung và 2 mặt tiểu.
- Mặt đại: của võ ca với mặt trên được đắp nổi 3 chữ 上等祠 (thượng đẳng từ) bằng nền vàng chữ đỏ, mặt dưới được đắp nổi 3 chữ quốc ngữ là ĐÌNH PHƯỚC HƯNG với chữ vàng nền đỏ. Phần dưới máng xối được trang trí bông gió gốm, hoa văn đắp nổi, cửa song sắt và gạch bông 10x10cm và 20x20cm.
- Mặt trung: Mặt trung bên trái võ ca (từ trong nhìn ra) mặt trên được đắp nổi 3 chữ 大有年 (đại hữu niên) bằng nền vàng chữ đỏ, phía dưới được vẽ cảnh sơn thủy yên bình. Phần dưới máng xối là cửa song sắt, Phần dưới máng xối được trang trí bông gió gốm, hoa văn đắp nổi, cửa song sắt và gạch bông 10x10cm và 20x20cm. Mặt Trung bên phải được đắp nổi 3 chữ 昇平世 (thăng bình thế) bằng nền vàng chữ đỏ phần dưới y như mặt trái.
- 2 Mặt tiểu võ ca phần trên được vẽ cảnh sơn thủy, phần dưới được trang trí hoa văn nổi, dưới đó là cửa sổ, dưới cửa sổ là chậu hoa.
- 6 cột của đình mỗi đầu cột được đặt 1 con sư tử gốm màu xanh lam và trắng, được trang trí gạch bông 20x20cm xếp hình thoi từ trên xuống đụng máng xối, phần dưới máng xối thì được vẽ các loại cây (đào, mai, lan, cúc, trúc, tùng) phần dưới máng xối được đắp nổi dơi ngậm tiền và dưới đó là cặp câu đối lần lượt là 拔幟雄威千古頌 (bạt xí hùng oai thiên cổ tụng), 超格勇畧萬春傳 (siêu cách võng lược vạn xuân truyền); 福智栽培疆土越 (Phúc trí tài bồi cương thổ việt), 興才建築地輿南 (hưng tài kiến trúc địa dư nam). Dưới đuôi mỗi tấm liễn được chặn bằng 1 tấm gạch bông 20x20cm đặt vuông. 2 cột bìa ngắn hơn và mỗi cột được dán gạch bông cổ điển 20x20cm xếp hình thoi từ trên xuống.
- Mặt trong của võ ca là 1 không gian kín và rộng gồm có 3 gian và 4 trụ, mỗi trụ được vẽ 1 con rồng quấn quanh được gọi là long vấn, ở ngoài hàng 3, gian giữa của võ ca được đặt 1 bàn dài dùng để các hương chức cùng người dân địa phương hội họp, bàn bạc. Ngoài ra, gần cửa võ ca còn để trống, chiêng, mỏ. Bên trái là 1 bộ ngựa (giường), gần võ quy là hình ảnh và lịch sử của ông Ngọc hầu, trước đó là 1 bàn án đặt ảnh lụa nổi hình bác Tôn và bác Hồ.
- Võ quy (thảo bạc)
- Võ quy hay còn gọi là thảo bạc vì nơi đây là nơi hương chức bàn bạc, làm việc, nhưng nay nơi võ quy được thờ nghi ngoại gọi là “đông hiến, tây hiến, và trăm quan” ở sau lưng bàn trăm quan gọi là “ván tế”, là nơi đặt, để đồ cúng của người dân muốn cúng cho thần. Võ quy của đình Phước Hưng có lối xây dựng hết sức đặc biệt, với dạng 2 nhà đối mặt nối mái là dạng nhà hình chữ công 工 ít thấy ở các đình khác trên địa bàn.
- Chánh điện
- Chánh điện là nơi thờ đức Thành hoàng cùng các vị chi thần. Chánh điện ở đình Phước Hưng từ trên xuống gồm có cổ lầu, mái nhị cấp, lòng đình.
+ cổ lầu là 1 không gian rộng ở trên cao, Đình Phước Hưng có phần cổ lầu khá thấp nên từ ngoài nhìn vào sẽ chỉ thấy mỗi phần mái của cổ lầu, và cổ lầu ở đình làm bằng khung gỗ, mái ngói âm dương, trên mái là tượng gốm song long chầu nhựt, dưới mái được gắn cửa kính để tạo ánh sáng cho trong chánh điện.
+ Phần mái nhị cấp ở đình Phước Hưng được uốn cong khéo léo và đắp chân tượng hình đao ở phần đuôi có gắn hoa văn mây trắng, ở giữa mái trên và mái dưới được vẽ hoa văn bát bửu, các loài hoa cây, chim thú...
+ Phần lòng đình khi xưa có 3 gian và 2 hành lang đi thẳng ra phía sau, sau này khi đình xây lại đã sáp nhập 2 hành lang vào, tạo ra không gian rộng hơn xưa. Phần trong chánh điện là nơi tờ tự chính của đình với tổng cộng 10 ngôi thờ gồm: bàn thờ Thần, tả ban, hữu ban, tiền hiền, hậu hiền, tiền hương chức, hậu hương chức, liệt sĩ, tiên sư, bàn hội đồng.
Nguồn: từ hiện trạng đình, tiền hậu hương chức.
