Trận chống càn tại Giồng Duối của đội du kích xã Phú Hữu huyện An Phú năm 1969

Giồng Duối là một dãy đất cao nằm trên cánh đồng xã Phú Hữu. Nơi đây có hai giồng đất nổi lên song song, người dân địa phương từ xưa gọi đó là Giồng Duối A và Giồng Duối B. - Giồng Duối A dài 2,5km, nơi rộng nhất 100 mét. Giồng Duối A phía Tây Bắc cách đồn Đồng Đức nơi địch (VNCH) đóng quân 500 mét, phía Nam cách lộ mới 1,5 km, phía Tây cách sông Hậu Giang 2 km, phía Đông cách rạch cỏ Lau 2 km; đoạn giữa Giồng Duối A có rạch Ô Môi cắt ngang, xuồng nhỏ qua lại dễ dàng. - Giồng Duối B nằm song song với Giồng Duối A, chiều dài 2 km, nơi rộng nhất 2km, nơi hẹp nhất 1,5 km, hai giồng này cách nhau 200m bởi một dộc nước (dân địa phương thường gọi là dộc Cô Hai hoặc Hai Cô, Hang Cô). Dộc Cô Hai này như một bào nước kéo dài từ giáp biên giới Việt Nam - Campuchia tới gần lộ mới. Mùa khô nơi nước sâu nhất 1,5 m. Mùa nước nổi sâu hơn tùy theo nước của từng năm. Hai giồng đất này đất đai màu mỡ, có nhiều tre, me nước rậm rạp. Giồng Duối B cây ít và thấp hơn nhưng đảm bảo cho lực lượng ta ăn ở, đi lại sinh hoạt theo kiểu dã chiến được thuận lợi hơn. Xung quanh hai giồng này là đồng ruộng, từ Giồng Duối kéo dài về hướng Đông Bắc tiếp giáp với Campuchia có nhiều cây rừng lụp sụp, tạo thuận lợi cho ta đi lại tới vùng ven biển, vùng căn cứ của ta. Mùa khô trên cánh đồng Phú Hữu bộ binh, cơ giới cơ động dễ dàng, máy bay trực thăng có thể đổ quân xuống bất cứ nơi nào. Mùa nước, nước sâu có chỗ 2-3 mét, đồng trống, đi lại bằng xuồng, cơ động lực lượng khó khăn. Lúc giao thời giữa mùa khô và mùa nước lỡ bộ, lỡ xuồng, hành quân đi lại rất vất vả, nhưng lực lượng ta vẫn bám trụ ở địa bàn để công tác, chiến đấu đánh địch. Sau xuân Mậu Thân năm 1968, địch tăng cường tập trung lực lượng đánh phá vùng căn cứ của ta, thực hiện kế hoạch bình định nông thôn, triệt phá cơ cở cách mạng. Địch xây dựng bọn tề xã gồm 2 trung đội dân vệ (tức nghĩa quân), thanh niên chiến đấu quân số từ 35 đến 40 tên; xây đồn Đồng Đức, đồn Chùa và chốt Phú Thành. Đồn Xiều, đồn Ký, đồn Phủ Thờ nằm trên bờ sông Hậu và rạch Cỏ Lau để không chế nhân dân trong xã. Lực lượng cảnh sát dã chiến của địch quân số từ 35 - 40 tên thường xuyên theo dõi các gia đình có dính líu đến Cách mạng. Mỹ - ngụy đã nhiều lần hành quân càn quét đánh phá căn cứ Giồng Duối nhưng đều bị du kích xã đánh trả. Ngày 28 - 9 - 1969, tiểu đoàn 538 Bảo an quân (Đại phương quân) Châu Đốc, quân số khoảng 200 đến 300 tên trang bị vũ khí đầy đủ, hành quân bằng xuồng đến đánh phá căn cứ Giồng Duối. Tiểu đoàn 538 Bảo an còn được trận địa An Phú và Đồng Ky yểm trợ, nếu cần có máy bay trực thăng, máy bay cường kích chi viện. Mục đích của chúng là kiên quyết phá căn cứ của ta ở sát biên giới thuộc xã Phú Hữu, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng địch ở địa phương thực hiện bình định nông thôn, triệt phá cơ sở cách mạng. Về phía lực lượng ta, đội du kích xã Phú Hữu có 25 đồng chí, chốt giữ căn cứ Giồng Duối 15 đồng chí, trong đó có 5 thanh niên nam, 10 chị em phụ nữ. Chỉ huy đội du kích do đồng chí Nguyễn Văn Dõng - xã đội phó. Vũ khí trang bị gồm có 10 khẩu súng AK, 5 khẩu súng CKC và carbin; đạn mỗi khẩu từ 80 đến 100 viên, thủ pháo, lựu đạn, đạn phóng lựu mỗi đồng chí 4 đến 6 quả. Anh chị em tham gia du kích ít nhất là 3 năm, tuổi đời từ 20 - 24 tuổi. Đội này hoạt động ở đây thường xuyên ăn ở, sinh hoạt theo kiểu dã chiến. Nhà ở che bằng cao su, nằm võng, công sự làm kiểu hầm kèo nửa chìm, nửa nổi đắp đất dày đảm bảo tránh đạn pháo địch bắn. Cùng ở căn cứ này còn có đội du kích xã Vĩnh Lộc trang bị vũ khí như du kích xã Phú Hữu. Đội du kích xã Phú Hữu đứng chân trên địa bàn này nhiều năm nên rất thông thạo địa hình, nắm chắc quy luật hoạt động của địch nên việc xây dựng căn cứ, cấu trúc công sự trận địa chống càn rất vững chắc. Ở Giồng Duối A, du kích gài nhiều chông mìn ở tuyến trước nhằm gây cho địch nhiều khó khăn khi lấn chiếm. Điểm yếu của du kích Phú Hữu là quân sô ít, phần đông là chị em phụ nữ chưa dày dạn trong chiến đấu.  Diễn biến trận chống càn của du kích xã Phú Hữu huyện An Phú năm 1969 dựa trên hình vẽ. Sau khi nghiên cứu tình hình địch, địa hình, tình hình nhân dân và tình hình cụ thể của đơn vị, Ban chỉ huy Xã đội nhận định: Địa hình đứng chân rất thuận lợi, ta có tuyến công sự vững chắc, có hào giao thông liên hoàn, nhân dân tin tưởng và sẵn sàng giúp đỡ Cách mạng khi cần. Hai điều kiện địa hình và nhân dân đều thuận lợi đảm bảo cho du kích bám trụ trên địa bàn dù địch đông hơn ta. Hướng tấn công chủ yếu của địch sẽ từ hướng Tây Bắc đánh xuống. Khi chiếm Giồng Duối A, chúng cho lực lượng đánh sang Giồng Duối B, mùa nước địch phải dùng xuồng mới cơ động được. Hướng thứ yếu của địch từ Đông Nam đánh lên, phương tiện cơ động chủ yếu bằng xuồng. Thủ đoạn của địch là thường dùng pháo binh bắn trước, sau đó bộ binh mới xung phong đánh chiếm. Căn cứ nhận định nêu trên, Ban chỉ huy Xã đội bố trí lực lượng thành 3 tổ. - Tổ 1 có 4 đồng chí thanh niên do đồng chí Dõng xã đội phó chỉ huy, tổ này có nhiệm vụ đón đánh địch ở hướng chủ yếu, nếu xuồng địch đi theo rạch Ô Môi qua dộc Hai Cô thì chờ chúng đến thật gần đồng loạt nổ súng. - Tổ 2 gồm 5 nữ 1 nam do đồng chí Võ Thị Kim Thiên làm tổ trưởng. - Tổ 3 gồm 5 đồng chí nữ do đồng chí Lê Thị Hồi làm tổ trưởng. Hai tổ 2 và 3 có nhiệm vụ đánh địch ở hướng chính diện và sườn phải trận địa. Nếu địch trụ lại Giồng Duối A, các tổ bám công sự bắn tỉa tiêu diệt địch. Nêu địch dùng phi cơ, pháo binh đánh vào trận địa vẫn kiên quyết bám công sự không bỏ vị trí chiến đâu. Nếu địch đánh từ hướng Đông lên, toàn bộ lật cánh qua chiến đấu, đội hình vẫn chia 3 tổ, mũi chủ yếu vẫn là tổ 1. Hằng ngày từ 5 giờ có 1 tổ canh gác để phát hiện địch từ xa. Nếu phát hiện địch báo cho Ban chỉ huy biết để triển khai đội hình chiến đấu theo phương án đã triển khai. Phương tiện, công tác đảm bảo: cơm nước xong trước khi trời sáng, phương tiện thông tin liên lạc, chủ yếu “chạy chân” (chạy bộ).  Diễn biến trận chống càn của du kích xã Phú Hữu huyện An Phú năm 1969 dựa trên Google Maps. Quyết đánh chiếm căn cứ Giồng Duối, 5 giờ sáng ngày 28 - 9 -1969, 3 đồng chí du kích nữ do đồng chí Võ Thị Thêm làm tổ trưởng ra đài quan sát địch. - 5 giờ 30 phút trận địa pháo An Phú bắn 2 quả vào Giồng Duối A và khu vực Giồng Duối B. Đồng chí xã đội phó phán đoán: địch bắn dọn đường để chuẩn bị càn quét vào khu vực Giồng Duối. - 7 giờ các đồng chí ở đài quan sát báo địch hành quân bằng xuồng từ hướng Tây Bắc xuống. Đồng chí Dõng nhanh chóng điều tổ 1 gồm 4 đồng chí nam ra công sự hướng rạch Ô Môi; tổ 2 gồm 4 đồng chí nữ, 1 đồng chí thanh niên ở công sự giữa; tổ 3 gồm 5 đồng chí nữ chốt công sự bên phải trận địa. 8 giờ sáng địch đổ bộ lên Giồng Duối B. - 8 giờ 40 phút pháo ngưng bắn, các tổ đều quan sát thấy 2 xuồng 6 tên địch đi theo rạch Ô Môi qua dộc Hai Cô tiến vào hướng tổ 1. Khi địch cách công sự 12 mét, tổ đồng chí Dõng nổ súng diệt chết số tên đi trên 2 xuồng. Bị đánh bất ngờ, địch hốt hoảng nhảy lên Giồng Duối A để lợi dụng địa hình, địa vật dùng súng phóng lựu M79 bắn xối xả vào trận địa của ta. Sau ít phút củng cố đội hình, địch tổ chức đợt tấn công khác sang Giồng Duối B nhưng chúng không dám đánh qua mà chỉ ở bên Giồng Duối A dùng hỏa lực bắn qua. Các tổ du kích quan sát phát hiện địch thì bắn tỉa và dùng phóng lựu bắn qua. - 10 giờ địch lùi về hướng Tây cho xuồng đậu ngoài đồng, đồng thời 5 chiếc trực thăng chiến đấu chia thành 2 tốp rà sát trận địa bắn vào những nơi chúng nghi có công sự, chiến hào. Lợi dụng công sự vững chắc, ta dùng súng AK, CKC bắn trực thăng địch. Phát hiện ta bắn trả, trực thăng tăng độ cao nhưng vẫn tiếp tục oanh tạc. - Đến 10 giờ 30 phút, một máy bay bà đầm già (Cessna "L-19") trinh sát tìm mục tiêu rồi 1 chiếc bay lượn, phóng nhiều rốc két xuống trận địa ta; - 11 giờ máy bay phản lực đến ném bom hủy diệt trận địa. Suốt trong 1 giờ địch đánh 4 phi vụ bom phá, bom xăng gây nhiều đám cháy trước trận địa, khu vực dộc Hai Cô và Giồng Duối B trận địa xơ xác, tiêu điều rừng cây bị cháy. - 12 giờ trận địa im tiếng súng, đồng chí xã đội phó động viên anh chị em tăng cường quan sát sẵng sàng chiến đấu. - 13 giờ địch lại tiếp tục mở đợt tấn công, nhưng bộ binh chỉ ở Giồng Duối A la hét, dùng hỏa lực, đạn nhọn bắn vào trận địa của ta. Sau 30 phút chúng lui về hướng Tây Bắc, ra kinh xáng Hậu Giang. Tiếng súng im, xã đội phó ra lệnh cho các tổ giữ vững trận địa, tăng cường quan sát đề phòng địch rút nhưng còn ém lại một lực lượng chờ ta ra khỏi công sự tiếp tục tấn công gây thiệt hại cho ta. Đến 18 giờ ta tổ chức lui quân về căn cứ B1 Bưng Ven cho lực lượng khác ra thay thế.  Máy bay trinh sát bà đầm già (Cessna L-19) Kết quả chiến đấu theo tin cơ sở báo ta diệt và bắn bị thương 35 tên. Lực lượng ta an toàn. Trận chống càn của du kích xã Phú Hữu tuy diệt địch không nhiều, nhưng nói lên tinh thần sấn sàng chiến đấu cao. Khi địch đánh vào trận địa, ta đã dũng cảm kiên cường bám trụ chiến đâu, thực hiện khẩu hiệu “**một tấc không đi, một ly không rời**”. Trận chiến đấu diễn ra thời gian dài, rất ác liệt, nhưng du kích xã đã khắc phục khó khăn chịu đựng gian khổ chiến đấu, giữ vững trận địa. Sau trận chiến đấu anh chị em rất vui mừng, phấn khởi quyết tâm càng cao, quyết giữ vững căn cứ. Trận chống càn ở Giồng Duối của đội du kích Phú Hữu đã góp phần quan trọng giữ vững căn cứ kháng chiến, góp phần vào thắng lợi chung của địa phương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ hôm qua, làm phong phú thêm kho tàng lý luận và thực tiễn nghệ thuật quân sự của cuộc chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. THIÊN LÝ [Thư viện An Giang](http://thuvienangiang.com/tintucchitiet.php?id=296&ncm=25&cm=82) --- **Bản đồ đồng khởi tỉnh An Giang**  **Bản đồ hành chánh quận An Phú tỉnh Châu Đốc** trước 1975